1915 Çanakkale Köprüsü projesiyle yarım asırlık hayali gerçekleşen Ersin Arıoğlu ABD’de yayımlanan ünlü mühendislik dergisi ENR tarafından verilen prestijli ‘TOP25 NewsMakers’ ödülüne değer görüldü.
Derginin ulaşım editörü Aileen Cho’ya 1915 Çanakkale Köprüsü’nün yapım aşamalarını ve yarım
asırlık hayalinin gerçekleşme hikâyesini anlatan Ersin Arıoğlu’na göre, köprü sadece bir hayalin gerçekleşmesi değil, aynı zamanda asma köprü tasarımının evriminde bir dönüm noktası.
1963’te yüksek inşaat mühendisi olarak İTÜ’den mezun olduğunda Çanakkale Boğazı’nda sert rüzgârlara dayanıklı bir asma köprü hayali kurduğunu belirten Arıoğlu, hayalini gerçekleştirmek için ilk somut adımı “akıl hocası” olarak tanımladığı Prof. Semih Tezcan’la birlikte tasarladıkları Çanakkale Boğazı’na asma köprü projesini, 1994’te Norveç’in başkenti Oslo’da düzenlenen
“Asma Köprüler Konferansı”nda bir sunumla tanıttıklarını vurguladı: “Hayalini kurduğumuz köprü 1.510 metreydi, cesaretimiz bundan daha büyük bir köprü hayal etmeye yetmiyordu.
Türkiye’de Boğaziçi Köprüsü ilk asma köprü özelliği taşıyordu. Dünyada ise, 1.992 m uzunluğuyla Japonya’daki Akashi Kaikyo Köprüsü en uzun asma köprü olarak asma köprü mühendisliğinin gelişmesine yardımcı oldu.” Köprüyü inşa eden konsorsiyumun yönetim kurulunda yer alan Reşit Yıldız, Arıoğlu’nun köprünün inşa sürecindeki çalışmalarını Engineering News-Record (ENR) dergisine şu sözlerle aktardı: “Çanakkale Boğazı’na inşa edilen asma köprüyle ilgili görüşlerini her zaman projeyi yürüten ekiple paylaşarak katkı sağladı.
Seçim sürecimizde, ana tasarımcı adıyla yaptığımız tüm toplantılara katılması tasarım ve mühendisliğe verdiği önemin somut göstergesi. Onun bilgeliği ve kapsamlı deneyimi, proje boyunca bize rehberlik etti.”
88 km otoyol ve 13 km bağlantı yolu olmak üzere toplam 101 km uzunluğundaki 1915 Çanakkale Köprüsü ve Otoyolu Projesi’ni, yap-işlet-devret modeliyle Türk ve Güney Koreli firmalardan oluşan Daelim-Limak-SK-Yapı Merkezi Ortak girişimi üstlendi. Temeli 18 Mart 2017’de atılan köprünün açılışı 18 Mart 2022’de gerçekleştirildi. Hem Türkiye hem de dünya tarihinde büyük bir izi ve yeri olan Çanakkale Boğazı’nın iki yakasını bağlayan bu köprü, 2023 m ana açıklığıyla “dünyanın en uzun açıklıklı asma köprüsü”dür ve 333 m’lik kuleleriyle de aynı zamanda “dünyanın en yüksek asma köprüsü” oldu. Köprü, 2023 m orta açıklık, 770’er m yan açıklıklar, 365 m ve 680 m yaklaşım viyadükleriyle toplamda 4.608 km uzunluğa sahip ve her iki yönde 3’er izli trafik şeritleri yer alıyor. Köprü tabliyesi 45,06 m genişlikte ve 3,5 m yükseklikte tasarlandı ve tabliyenin her iki tarafında, bakım onarım amaçlı yürüme yolları yer alıyor. Her iki kule temeli deniz tabanında yaklaşık 40 m derinlikte konumlanıyor ve çelik kule yüksekliği 318 m, kule tepe noktasıysa 334 m.
ERSİN ARIOĞLU
1940’ta İstanbul’da doğan Ersin Arıoğlu, 1963’te İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İnşaat Fakültesi'nden inşaat yüksek mühendisi olarak mezun oldu. 1969’a kadar aynı fakültenin yapı statiği kürsüsünde öğretim üyesi ve asistan olarak akademik hayatını sürdürdü. 1965’te İstanbul’da Yapı Merkezi İnşaat ve Sanayi A.Ş.’yi kurdu. 1969’dan Kasım 2002'ye kadar bu şirketin başkanlığını yaptı. Kasım 2002’de TBMM’ye milletvekili olarak seçildi. Temmuz 2007’den itibaren Yapı Merkezi Holding A.Ş.’de Yönetim Kurulu Başkanı görevini yürütmeye başladı. Arıoğlu, Yönetim Kurulu Başkanı olarak, araştırma ve geliştirme, mühendislik, tasarım ve müşavirlik, genel inşaat müteahhitliği, eğitim, sanayi ve üretim alan- Ersin Arıoğlu larında aktif bir şekilde, (10’u ulusal ve 2'si uluslararası kuruluş) 12 şirketi yönetti.
Ana kuruluş olan Yapı Merkezi İnşaat Şirketi Türkiye’de ve yurtdışında yaklaşık 42 milyon metrekareyi aşkın inşaat gerçekleştirdi. Uzmanlık alanları inşaat mühendisliği, beton teknolojileri, inşaat metotları, ulaşım sistemleri ve yapıları, deprem mühendisliği, yapıların tamir ve güçlendirilmesi ile raylı sistemler olan Arıoğlu, aynı zamanda yönetici olarak da proje geliştirme, finansman, projelerde yatırım ve uygulama ve inşaat mühendisliğinde katma değer yaratımı alanlarında uzmanlaştı. Ulusal ve uluslararası planda (teknik ve iş çevrelerine yönelik) çeşitli kongreler, sempozyumlar, paneller ve konferanslar düzenleyip koordine etti; bu faaliyetlerden sorumlu komitelerde üye, teknik veya idari başkan olarak görevler üstlendi. Ulusal ve uluslararası teknik dergilerde, büyük bir bölümü beton teknolojileri, deprem mühendisliği, ulaşım sistemleri ve inşaat yöntemleri, kalite yönetimi, bilim merkezleri, eğitim ve bilgi işleme teknikleri üzerine 80’in üzerinde makale yayımladı. Çeşitli alanlarda gerçekleştirdiği bu katkıları nedeniyle nişan ve özel beratlarla takdir edilen ve fahri doktor derecesiyle onurlandırıldı, 1995-2002 döneminde İstanbul Bilim Merkezi Vakfı'nın başkanlığını yaptı. 1996’da Slovenya Cumhuriyeti'nin İstanbul Fahri Konsolosu olarak atandı, 1997- 2008 arasında Uluslararası Kriz Grubu'nun Yönetim Kurulu'nda görev aldı. 1997’de Marmara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, inşaat mühendisliğinde kalite geliştirilmesi ve Türkiye’de bilim merkezleri fikrinin teşvikinde gösterdiği liderlik dolayısıyla fahri doktorlukla ödüllendirildi.
Kasım 2002’de Cumhuriyet Halk Partisi'nden İstanbul’u temsilen TBMM’ye milletvekili olarak seçildi. 2008-2012 arasında Acıbadem Üniversitesi Mütevelli Heyeti Üyeliği yaptı. 2008’den itibaren Beyaz Nokta Gelişim Vakfı Mütevelli Heyeti üyeliği yapıyor. 2011’den itibaren Türkiye Müteahhitler Birliği Danışma Kurulu Üyesi ve Etik Kurulu Başkanı. Mart 2018’de İstanbul Teknik Üniversitesi Senatosu tarafından “yapı endüstrisi ve toplu taşımacılık sistemlerinin gelişimde üstlendiği öncü rol” dolayısıyla fahri doktor unvanıyla ödüllendirildi. Slovenya-Türkiye arasındaki ekonomik işbirliğinin gelişmesine yaptığı değerli katkılar nedeniyle, 2004’te Slovenya cumhurbaşkanı tarafından, yabancılara verilen en itibarlı “Silver Honorary Order of the Republic of Slovenia” nişanıyla onurlandırıldı.
Yarım yüzyıllık tecrübe ve özgüven
Yapı Merkezi, kurduğu şirketlerle yurtiçinde ve yurtdışında; özellikle ulaşım sistemleri, kent içi raylı sistemler, tüneller, köprüler, viyadükler; endüstriyel ve genel hizmet yapıları, su toplama ve temin sistemleri; AVM’ler, oteller, konut siteleri; restorasyon, güçlendirme ve onarım işleriyle ilgili sayısız projeyi hayata geçirerek, Türkiye’ye pek çok proje ödülü getirdi.
1965’da kurulan Yapı Merkezi, Yapı Merkezi Grubu’nun ilk şirketi. Kuruluş yıllarında önemli proje tasarımları ve sanayi tesislerinin yapımı alanlarında yoğunlaşan faaliyetler; 80'lerden sonra büyük ölçekli genel müteahhitlik projelerinin, özellikle metro ve raylı sistemlerin yapımına yöneldi. Şirket ayrıca köprüler, viyadükler, kat otoparkları, turizm tesisleri, konutlar ve entegre endüstri tesisleri gibi projeleri de başarıyla gerçekleştirdi.
Grubun ilk ve en büyük şirketi olan Yapı Merkezi İnşaat ve Sanayi A.Ş. yarım asırlık geçmişinde Türkiye’de ve özellikle Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Sudan, Etiyopya, Tanzanya, Cezayir ve Fas başta olmak üzere yurtdışında önemli inşaat projeleri gerçekleştirdi. 1987 yılında, öngerme teknolojisinde lider konumundaki Freyssinet International’la ortak olarak kurulan Freysaş şirketi, kısa zamanda ardgerme, ağır kaldırma, zemin ankrajları ve askılı sistemler gibi ileri inşaat teknolojilerini içeren muhtelif projeleri başarıyla uyguladı. 1994'te kaliteli ve konforlu konutlar üretmek üzere gruba katılan Yapı Konut; Çam Konaklar, Sokullu Evleri, NP12 Evleri, Şişli Plaza, Arkeon Evleri gibi başarılı projelere imza attı.
1994'te eğitim sektöründe Nitelikli Eğitim Kurumları A.Ş. (NEKAŞ) kuruldu ve 1995’te Irmak Okulları açıldı. Türkiye'de ilk defa uluslararası ISO9002 belgesi aldı ve 2012’de Uluslararası Kalite Ödülü'ne “Altın Kategori”de değer görüldü. 1996 yılında gruba katılan Subor Boru Sanayi A.Ş., gelişmiş sürekli elyaf sarma teknolojisiyle dünya çapında CTP (Cam Elyaf Takviyeli Plastik) boru üretimi ve ticareti yapmak amacıyla kuruldu. 1998'de gruba, demiryolu sistemleriyle ilgili tasarım, inşaat ve işletme hizmetleri veren Yapıray katıldı. Yapı Merkezi şirketleri 1998’den itibaren faaliyetlerini Yapı Merkezi Holding çatısı altında sürdürüyor. Yapı Merkezi, kurduğu şirketlerle yurtiçinde ve yurtdışında; özellikle ulaşım sistemleri, kent içi raylı sistemler, tüneller, köprüler, viyadükler; endüstriyel ve genel hizmet yapıları, su toplama ve temin sistemleri; AVM’ler, oteller, konut siteleri; restorasyon, güçlendirme ve onarım işleriyle ilgili sayısız projeyi hayata geçirerek, Türkiye’ye pek çok proje ödülü getirdi.
ENR (Engineering News Record) tarafından her yıl yayımlanan "Dünyanın En Büyük 250 Müteahhidi Listesi"nde 1998’den beri yerini koruyan Yapı Merkezi, 2021 listesinde 68. sırada yer almıştır. “Toplu Ulaşım/Raylı Sistemler” dalında 1998’de 4., 1999’da 3., 2000’de 7., 2021’deyse dünyanın 9. büyük şirketi olmuştur. Yarım yüzyıllık tecrübesiyle Afrika pazarında yatırım yapmaya yönelmiş; son 10 yılda, önce Sudan’da Nil Nehri üzerinde El Mek Nimir ve Al Halfaia köprülerini, ardından Al Wahat Alışveriş Merkezi’ni inşa etmiştir. Raylı sistem deneyimleriyle Cezayir, Fas, Senegal, Etiyopya ve Tanzanya’da yeni projelere imza atmaktadır. Yapı Merkezi Ar-Ge, Türkiye'de 1000 kg/cm² dayanıma sahip betonun ilk üretici olarak, 7 günlük beton dayanımını 3.000 kg/cm²’ye ulaştırmış ve "ışık geçiren (yarı saydam) beton" üretmiştir.